De échte voornaam van “Wolfgang Amadeus” Mozart

Vóór de invoering van de burgerlijke stand konden mensen veel vrijer met hun naam omgaan dan tegenwoordig. “Wolfgang Amadeus” Mozart is hier een goed voorbeeld van.

Wolfgang Amadé - Wolfgang Amadè - Wolfgang Amadeus
Wolfgang Amadé – Wolfgang Amadè – Wolfgang Amadeus

Mozart werd op 28 januari 1756 in de Salzburger Dom gedoopt. Zijn voornamen worden in de Latijnse doopinschrijving vermeld als Joannes Chrysost[omus] Wolfgangus Theophilus. In de Duitse literatuur kapt men de Latijnse naamvalsuitgangen er vaak af en spreekt men van Johann Chrysostom Wolfgang Theophil.

De eerste twee namen verwijzen naar de heilige Johannes Chrysostomus, op wiens feestdag Mozart was geboren. Deze heiligennaam was niet bedoeld voor gebruik in het dagelijks leven.

Wolfgangus was een vernoeming naar Mozarts opa van moederskant en Theophilus verwees naar zijn peter Johann Theophil Pergmayr, die als Joannes Theophilus Pergmaÿr ook in de doopinschrijving wordt genoemd.

De doopinschrijving van Mozart
De doopinschrijving van Mozart: Joannes Chrysost.Wolfgangus Theophilus

Dat ook naaste familie zich aan de precieze spelling van namen weinig gelegen liet liggen, bewees Mozarts vader Leopold twee weken later in een brief aan zijn drukker Johann Jakob Lotter. Daarin meldde hij dat zijn vrouw was bevallen van een zoon genaamd Joannes Chrisostomos, Wolfgang, Gottlieb.

Gottlieb is de Duitse vertaling van het Griekse Theophilus. Net als het Latijnse Amadeus betekenen deze namen “vriend van god”.

Net als zijn peetoom, die zich ook Johann Amadeus Pergmayr noemde, gaf Mozart de voorkeur aan de Latijnse vorm. Hij noemde zichzelf vanaf 1770 in Italië Wolfgango Amadeo en vanaf 1777 Wolfgang Amadè. Anderen verwezen nog altijd vaak naar hem als Wolfgang Gottlieb en bij zijn huwelijk zijn in het huwelijksregister als voornamen genoteerd: Wolfgang Adam, hoewel dit waarschijnlijk een fout is.

Er is slechts één document uit de tijd van Mozarts leven bekend waarin hij Wolfgang Amadeus wordt genoemd, de naam waaronder hij wereldberoemd werd. Ook in het Weense overlijdensregister staat Wolfgang Amadeus.

Fragment van de omslag van "Leben des k.k. Kapellmeisters Wolfgang Gottlieb Mozart" door Franz Xaver Niemtschek (Praag, 1798)
Fragment van de omslag van "Leben des k.k. Kapellmeisters Wolfgang Gottlieb Mozart" door Franz Xaver Niemtschek (Praag, 1798)

De huidige consensus voor Wolfgang Amadeus is pas recent. In 1798 verscheen een biografie van de grote componist getiteld Leben des k.k. Kapellmeisters Wolfgang Gottlieb Mozart en Meyers Großes Konversations-Lexikon uit 1905 stelt nog:

Mozart, Johannes Chrysostomus Wolfgang Gottlieb, gewöhnlich Wolfgang Amade genannt

Uiteindelijk heeft Wolfgang Amadeus de overhand gekregen – een vorm die Mozart zelf nooit heeft gebruikt.

🤞 Nieuwe blogs in je mail?

Volgen kan ook via Mastodon en RSS.