U vraagt, ik draai. Lezer Syl suggereerde dat ik een keer iets met kleurige achternamen zoals Rood kon doen. Dus hier komt ie: welke kleuren komen er in Nederland zoal als achternaam voor en welke kleur is het populairst?
Foto: Eric Rolph CC ASA 2.5 G
Ik heb simpelweg de namen van alle kleuren ingevoerd in de Nederlandse Familienamenbank en ze gerangschikt op aantal naamdragers. Dat resulteert in de volgende top 13:
- Groen (11.670)
- Zwart (5.949)
- Bruin (3.439)
- Rood (1.895)
- Wit (1.490)
- Blauw (917)
- Oranje (735)
- Geel (494)
- Roze (143)
- Grijs (31)
- Violet (< 5)
- Amber (< 5)
- Isabel (< 5)
Ontbrekende kleuren
Opvallend is het ontbreken van paars, de enige ‘basiskleur’ die niet als achternaam voorkomt. Dat de volgende, vrij obscure kleurnamen niet voorkomen, zal minder verbazing wekken: azuur, cyaan, ecru kaki, magenta, purper, indigo, beige, taupe, blond, karmozijn, oker, ultramarijn.
Verspreiding
Ik meende ooit gehoord te hebben dat kleurachternamen vooral in Noord-Holland voorkomen. Dit kaartje van de verspreiding van de 13 kleurennamen (in procent per gemeente) bevestigt dat enigszins:
Nederlandse Familienamenbank
De naam Groen is typisch voor Uitgeest, Zwart komt vooral voor in Bergen, Bruin in Harenkarspel, Rood en Blauw in Opmeer en Wit in Niedorp. Al deze gemeenten liggen inderdaad in Noord-Holland.
Het zou interessant zijn hier eens dieper op in te gaan en ook spellingvarianten (Swart, Bruijn, Root) en vormvarianten (De Witt, De Bruin, De Rode) te onderzoeken. Misschien kom ik er nog wel eens aan toe!
Johan zegt
Paars bestond destijds niet toch? Was violet of purper?
Maarten van der Meer zegt
Zoiets had ik ook gedacht, maar volgens het Chronologisch woordenboek van Nicoline van der Sijs kwam het woord “paars” in 1296 in het Nederlands al voor.
Maarten (via Facebook) zegt
Nee, ik wist het ook niet. Heb ik ergens van een ‘lijst van kleuren’.
Ben (via Facebook) zegt
Ik was eens bij een bijeenkomst met de dames Rooth, de Wit en Swart 🙂
Peter Miebies zegt
Mocht je ooit aan de varianten willen beginnen: Fiolet, Grune/Grüne, Schwarts/Schwartz, de Grijze enz. enz. Het is een schier eindeloze rij, je moet wel een hoop tijd (over) hebben voor zo’n project.
Maarten van der Meer zegt
Dat wordt inderdaad een hele klus. Voor als ik eens flink wat tijd te doden heb 😉
theo zegt
Op 28 april 1895 trouwden te Nieuwe Niedorp Klaas Rood en Agatha Susanna Bruin.
Maarten van der Meer zegt
Leuk! Daar ga ik mee aan de slag, hopelijk vind ik genoeg kleurenhuwelijken voor een artikeltje.
Maarten van der Meer zegt
Mooi, Purper! Komt tegenwoordig in Nederland niet voor.
Maarten van der Meer zegt
Interessant, maar is vaal echt een kleur? Twijfelgeval 🙂
Reinier Post zegt
Ik denk dat vooral de *vorm* van deze namen Noord-Hollands is: zo kort mogelijk. Elders zijn er ook wel veel mensen naar kleuren genoemd, maar die heten dan De Bruin, De Bruyne, Bruintjens, enz.
Randy zegt
Blaauw (met twee a’s) is volgens mij nog een vrij veel voorkomende achternaam…