De laatste Nederlander die in de adelstand werd verheven

Johan Fredrik Theodoor van Valkenburg viel in 1939 een zeldzame eer te beurt. Hij was de laatste Nederlander die in de adelstand werd verheven.

Van Valkenburg kreeg, zoals op zijn persoonskaart hieronder is te zien, bij Koninklijk Besluit van 31 maart 1939 nummer 27 toestemming het predicaat jonkheer te voeren. Het was erfelijk voor zijn wettige nakomelingen in mannelijke lijn.

Eminente voorouders

Volgens een artikel in Het Nieuws van den Dag voor Nederlandsch-Indië (21 juli 1939) kon iemand worden geadeld als zijn voorouders vóór 1795 tenminste drie generaties zitting hadden gehad in de (stads)regering. In het geval van Johan Fredrik Theodoor ging het om:

  1. Cornelis Constantijn van Valkenburg, geboren Haarlem 1764, raad in 1795, later burgemeester en wethouder van Haarlem;
  2. Mattheus Willem van Valkenburg, geboren 1718, secretaris van Haarlem, later vroedschap, kerkmeester, schepen etc. aldaar, gecommiteerd ter admiraliteit van Amsterdam, etc.;
  3. Mr. Cornelis van Valkenburg, geboren Den Haag 1676, vroedschap en schepen etc. van Haarlem.

Voor koningin Wilhelmina reden genoeg om Van Valkenburg tot jonkheer te bombarderen. Hij moet er zelf om hebben verzocht, want ik kan me niet voorstellen dat de regering deze procedure op eigen initiatief is begonnen.

Adellijke connecties

Dat Van Valkenburg graag van adel wilde zijn, is niet zo gek, want op zijn persoonskaart is te zien dat hij veel in adellijke kringen moet hebben verkeerd. Hij trouwde in 1945 met Jacqueline Jeannette barones Mackay en al vóór zijn verheffing waren drie van zijn vier kinderen met edellieden getrouwd:

  1. Agatha Alexandrina Geertruida van Valkenburg trouwde op 23 september 1935 met jonkheer W.Ph. Teding van Berkhout;
  2. Anna Maria Clara Feijoena van Valkenburg trouwde op 6 juli 1936 met jonkheer M.A. van Lennep;
  3. Cornelis Constantijn van Valkenburg trouwde op 18 december 1937 met jonkvrouwe W.J. Nahuis.

Van Valkenburg zal – terecht – hebben gemeend dat zijn familie even eminent was als de families Teding van Berkhout, Van Lennep en Nahuis en dat ook hij daarom “recht had” op een adellijk predicaat.

De allerlaatste

Hij was de allerlaatste die van dit recht gebruik maakte. De ministerraad bepaalde in 1953 dat dergelijke verheffingen niet meer zouden plaatsvinden en sinds de introductie van de Wet op de adeldom in 1994 zijn ze wettelijk ook echt onmogelijk geworden.

Uitzonderingen vormen (toekomstige) leden van het koningshuis: Claus werd in 1966 prins der Nederlanden en Máxima in 2002 prinses der Nederlanden en prinses van Oranje-Nassau.

Persoonskaart Johan Fredrik Theodoor van Valkenburg
Persoonskaart Johan Fredrik Theodoor van Valkenburg

🤞 Nieuwe blogs in je mail?

Volgen kan ook via Mastodon en RSS.