Is Dirk hetzelfde als Theodorus?

Het zal veel genealogen wel eens gebeurd zijn: je bent op zoek naar, laten we zeggen, Dirk Jansen. Je kunt hem niet terugvinden, maar stuit plotseling wel op een Theodorus Jansen die in dezelfde tijd en in hetzelfde dorp woonde als Dirk. De voornaam is totaal anders, maar zou het niet toch dezelfde persoon kunnen zijn?

Bronzen sculptuur van Theoderik de Grote ("Flavius Theodoricus") van Peter Vischer de Oude (foto: James Steakley, CC-ASA 3.0)

Het antwoord is: dat zou heel goed kunnen. Hoewel de namen Dirk en Theodorus een volkomen andere oorsprong hebben, worden ze vaak als synoniemen gebruikt.

Dirk is een verkorting van Diederik en dat is weer de Nederlandse versie van Theoderik, een Germaanse naam die zoveel betekent als “machtige onder het volk”.

De naam Theoderik was al bij de Romeinen bekend en zij vervormden hem tot Theodoricus. Ook in de eeuwen daarna bleef men Diederik en Dirk in documenten tot Theodoricus verlatijnsen.

Men begon de naam echter te verwarren met een andere bekende naam, Theodorus (Grieks voor “geschenk van god”), en uiteindelijk heeft deze naam Theodoricus verdrongen.

Als een van de voorouders Dirk heette, zoek dan vooral ook op Theodorus, want de kans is aanzienlijk dat je hem in sommige documenten zo zult terugvinden.