Vernoeming.nl

De namenfluisteraar

  • Blog
  • Topnamen
  • Inspiratie
  • Tips
  • Contact
    • Over mij
    • Privacy

Levendig geraaibraakt

  • Klik om te delen op Deel op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend)
  • Klik om te delen met Twitter (Wordt in een nieuw venster geopend)
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend)

In het maandblad Sibbe van juli 1942 wordt de volgende doopinschrijving uit Lekkerkerk aangehaald:

Pieter Bruegel de Oude: Triomf van de dood (ca. 1562-1563, fragment)

Pieter Bruegel de Oude: Triomf van de dood (ca. 1562-1563, fragment)

23 Februari 1716. Gedoopt Willemeyntie. De Vader van dit kind is eenige maanden te voorden vermoord van seker perzoon die nog drie mans en twee vrouwperzonen had vermoord, waar over alhier levendig is geraaibraakt.

Het radbraken, want daar hebben we het hier natuurlijk over, moet een van de wreedste straffen zijn geweest die Nederland heeft gekend.

De veroordeelde werd op een rad vastgebonden en de beul sloeg met een staaf of hamer zijn ledematen kapot. Als je geluk had, kreeg je daarna een genadeklap of werd je onthoofd. Had je pech, dan bleef je nog uren of zelfs dagen in leven.

Ongelooflijk genoeg is deze straf in Nederland pas in 1809 (invoering van het Crimineel Wetboek voor het Koningrijk Holland) afgeschaft en in ieder geval in 1804 nog toegepast:

HEUKELOM den 14 Augustus. De Moordenaar, welke voor eenigen tyd zyne Vrouws Moeder om hals bragt, en zyne Vrouw, benevens derzelver Zuster, kwetste, […] is heden alhier, volgens de oude strenge wyze van Rechtpleging, van onderen op levendig Geradbraakt. De Bailluw van Zuidbeveland, die onzen Plaatzelyke Officier in de uitoefening van zyn Ampt had bygestaan, heeft in Perzoon den veroordeelden deszelfs Doodvonnis aangekondigd.

Bataafsche Leeuwarder Courant, 25 augustus 1804

Twee jaar later veroordeelde het Hof van Holland een zekere Nicolaas Brouwenstein tot het rad, een straf die in zijn geval wel toepasselijk was. Men beschuldigde hem er namelijk van dat hij

op den 1 October 1800, zekeren Willem Kieftenburg en deszelfs Huisvrouw, zynde oude Lieden, een Uitdragery doende, met een zwaaren yzeren Moker of Voorhamer, verscheiden schrikkelyke wonden en kneuzingen op het Hoofd en de Herssenpan had toegebragt aan welke wonden de oude Vrouw op den derden dag daarna was overleden: […].

Vriesche Courant, 24 juli 1806

Het aanvankelijke vonnis luidde: “Geesseling en Brandmerk met den Strop om den hals aan de Galg vast gemaakt” en opsluiting “voor den tyd van veertig Jaaren“. Brouwenstein ging in hoger beroep en werd vervolgens veroordeeld tot “de doodstraffe op het Rad“.

Ik heb de indruk dat dit vonnis niet is voltrokken. Koning Lodewijk Napoleon verleende Brouwenstein bij decreet van 17 juli 1806 uitstel van executie. Verder heb ik over deze zaak in de kranten niets teruggevonden.

 
 

Ook interessant

3 briljante reacties. Ik ben benieuwd naar de jouwe!

  1. Maarten van der Meer zegt

    27 september 2011 om 08:04

    Het verhaal van Nicolaas Brouwenstein is overigens wel mooi om helemaal aan te halen:

    Gepasseerde Vrydag is alhier by den Edele Hove van Holland, wegens eenen gepleegden moord, het Doodvonnis aangekondigd, en hier door ten einde gebragt een Crimineel Proces, het welk door deszelfs omstandigheden aanmerklyk is, en ten bewyze strekt, dat de Misdadige eindlyk de verdiende straf niet ontduikt, in een Land daar het Recht en goede Justitie gehandhaaft word.

    Wy kunnen hier van de volgende byzonderheden opgeven: De Gevangen is genaamd Nicolaas Brouwenstein, geboren te Alckmaar, en was Kastenmakers-knecht aldaar;

    — hy was beschuldigd van opzettelyken moord, bepaaldelyk dat hy op den 1 Oclober 1800, zekeren Willem Kieftenburg en deszelfs Huisvrouw, zynde oude Lieden, een Uitdragery doende, met een zwaaren yzeren Moker of Voorhamer, verscheiden schrikkelyke wonden en kneuzingen op het Hoofd en de Herssenpan had toegebragt aan welke wonden de oude Vrouw op den derden dag daarna was overleden:

    Hier over te Alckmaar gevat, en niet tot Confessie gekomen zynde, werd hy aldaar ontvangen in ordinair Proces; en by Vonnis van Schepenen van Alckmaar, in dato den 26 November 1801, gecondemneerd tot Geesseling en Brandmerk met den Strop om den hals aan de Galg vast gemaakt en voor den tyd van veertig Jaaren geconfineert.

    Van dit Vonnis stelde de Hoofd-Officier van Alckmaar zig appellant aan den Hove, doch deze dat appel niet voordzettende, vond de Gevangen geraden om zulks te doen, en verzogt aan het Hof mandament van appel:

    — Dat mandament door het Hof verleend zynde, deed de Gevangen Eisch vernietiging van dat Vonnis, waar op de Hoofd-Officier van Alckmaar, mitsgaders de Procureur-Generaal over Holland met denzelven gevoegd, alstoen van hunne zyde, grieven a minima proponeerden, en concludeerden, dat die Gevangen als nog by Sententie van het Hof moest gecomneerd worden, om te worden Geradbraakt, waar toe de Hoofd-Officier van Alckmaar ter eerster instantie Eisch had gedaan.

    Doch de Gevangen daar tegen fustineerende, dat de Hoofd-Officier van Alckmaar en de Procureur-Generaal, daar toe onbevoegd waren, vermits zy het appel van hunne zyde niet hadden voordgezet, gaf dit aanleiding tot een incident, het welk openlyk voor het Hof bepleit werd, met dit gevolg, dat die fustenue van den Gevangenen werd verworpen;

    — Hier van kwam de Gevangene in appel aan het Nationaal Gerechtshof, het welk mede, na publicque Pleidooy, die fustenue van den Gevangenen verwierp, en het incidenteel Vonnis van her Hof wettigde.

    Daar na werd de zaak ten principale voor het Hof van Holland voordgezet, en nu, eenige weken geleden, openlyk bepleit, door den Procureur-Generaal Mr. C. F. van Maanen, en den Advocaat Mr. J. F. van der Meersch, welke laatste den Hoofd-Officier van Alckmaar bediende;

    — en voorts voor den Gevangen, door de Advocaten Mr. J. C. van de Kasteele en Mollerus, met dit gevolg, dat het Hof den Gevangenen tot de Doodstraffe op het Rad heeft veroordeeld.

    Waar van door den Heer en Mr. C. F. van Maanen, Advocaat-Fiscaal en Procureur-Generaal over Holland, op heden ten 12 uur aan de Gevangenen op de Voorpoorte de plegtige aanzegging in het openbaar is gedaan, door eene gepaste Aanspraak, welke door de omstanders met veel aandoening werd aangehoord, doch welke, zo zo als men verneemt, op den Veroordeelden geen den minsten invloed scheen te hebben.

    De straf zou op morgen Maandag geëxecuteerd worden, doch men verneemt ogenbliklyk, dat er surcheance verleend is.

    Vriesche Courant, 24 juli 1806 (omwille van de leesbaarheid heb ik witregels toegevoegd)

    Beantwoorden
  2. Elsje (via Facebook) zegt

    27 september 2011 om 08:27

    ’t is wel even slikken, zo vroeg in de morgen…;)

    Beantwoorden
  3. Cora Bastiaansen zegt

    27 september 2011 om 09:54

    De dood op het rad. http://ht.ly/6FSiB

    Beantwoorden

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Populair

Geweigerde voornamen: deze namen mag je je kind niet geven

202 Reacties

Daan en Anna zijn de populairste babynamen van 2016

102 Reacties

Wat betekent mijn naam? (Antwoord: niets)

81 Reacties

Deze 57 bekende Nederlanders gaven hun kinderen vreemde voornamen

158 Reacties

Creatief vernoemen: 100 ouderwetse voornamen en hun moderne vormen

180 Reacties

Jongensnamen

  • Naamzoeker
  • Top-1000
  • Op alfabet
  • Aantal letters

Jongensnamen

  • Amerikaans
  • Bijbels
  • Bijzonder
  • Chic
  • Dubbel
  • Engels
  • Frans
  • Fries
  • Genderneutraal
  • Hip

Jongensnamen

  • Iers
  • Kort en Hollands
  • Nederlands
  • Onontdekt
  • Ouderwets
  • Stoer
  • Uniek
  • Uniseks
  • Vlaams

Meisjesnamen

  • Naamzoeker
  • Top-1000
  • Op alfabet
  • Aantal letters

Meisjesnamen

  • Amerikaans
  • Bijzonder
  • Chic
  • Dubbel
  • Engels
  • Frans
  • Fries
  • Genderneutraal
  • Hip

Meisjesnamen

  • Iers
  • Kort en Hollands
  • Nederlands
  • Onontdekt
  • Ouderwets
  • Stoer
  • Uniek
  • Uniseks
  • Vlaams

Copyright © 2010-2017 Maarten van der Meer / Vernoeming.nl

We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van deze site, gaan we er vanuit dat je ermee instemt.Ok