De Hengelose kleermaker Johannes Nieuwenburg hield er uitgesproken politieke ideeën op na. Zo uitgesproken dat hij zijn op 15 april 1896 geboren dochtertje aangaf met de voornamen Derkje Anarchistina.
Geboorteakte Derkje Anarchistina Nieuwenburg, geboren Hengelo (Overijssel) 15 april 1896
De ambtenaar van de burgerlijke stand vond het kennelijk best en schreef het kind onder de gewenste namen in. Kon dat zomaar? Nee, vond de minister van Justitie, die op de een of andere manier lucht van de zaak had gekregen.
Enige dagen later, zo berichtte de Rijnbode van 3 mei 1896, werd vader Nieuwenburg “door den ambtenaar ontboden en werd hem medegedeeld dat hij zijn kind den tweeden naam niet mocht geven: de minister wilde het niet hebben.” Het bezwaar van de minister berustte volgens de Nieuwe Tilburgsche Courant van 10 mei 1896
blijkbaar op artikel 1 der hier te lande nog als geldig erkende Fransche wet van 11 Germinal an XI (1 April 1803), waarbij aan de ambtenaren v. d. B. S. verboden is, in de geboorteregisters andere voornamen in te schrijven dan de namen, in de onderscheidene almanakken in gebruik, en die van bekende personen in de oude geschiedenis. De naam “Anarchistine”‘ zal daarin wel tevergeefs gezocht worden.
Het ging er dus niet om dat Anarchistina belachelijk of aanstootgevend was, maar om het feit dat het geen bestaande naam was. De tweede voornaam moest dus worden geschrapt.
En zo geschiedde. Volgens een ongedateerde aantekening in de marge van de geboorteakte is de doorhaling goedgekeurd door de vader, door de beide kennelijk opnieuw opgetrommelde getuigen en door de ambtenaar. Johannes moest maar een andere manier vinden om zijn politieke ideeën uit te venten.
theo van herwijnen says
Volgens mij heeft de minister van Justitie niets van doen gehad met de kantmelding en is deze kantmelding nog tijdens het opmaken van de akte aangebracht. Anders had er zeker een datum van een vonnis bij gestaan.
Maarten van der Meer says
Puur naar de akte kijkend had ik die indruk ook. Geen datering, geen vermelding van een vonnis en – erg opvallend – ondertekend door dezelfde getuigen. In dat geval zou het krantenartikel dus niet correct zijn, wat natuurlijk heel goed mogelijk is.
Maarten van der Meer says
Uit De Navorscher 47:
Dit suggereert ook dat de ambtenaar de naam bij aangifte al heeft geweigerd.