Vernoeming.nl

De namenfluisteraar

  • Blog
  • Topnamen
  • Inspiratie
  • Tips
  • Contact
    • Over mij
    • Privacy

In de kerk geboren: Hierophus Pheugudrou Zeevat

Op 22 maart 1825 kregen Arend Jannes Zeevat en IJpkjen Wijtzes de Jong, “woonachtig te Nijetrijne doch door den hogen watervloed zich ophoudende in de kerk te Munnekeburen“, een zoon.

Ze gaven het kind, dat werd geboren “onder den predikstoel” van die kerk, de hoogst merkwaardige voornamen Hierophus Pheugudrou.

Geboorteakte Hierophus Pheugudrou Zeevat (Fryslan1811.nl)

Geboorteakte Hierophus Pheugudrou Zeevat (Fryslan1811.nl)

In de kerk geboren

Zijn geboorteakte is als curiosum te zien op Fryslan1811.nl. Daar gaat het vooral om de omstandigheden van zijn geboorte, maar nog interessanter vind ik eigenlijk die Griekse voornamen. Ik ben niet de enige: Jo Steenstra wijdde er in 2004 al een artikel aan (PDF).

Steenstra geeft als mogelijke verklaringen van de namen “in of naar het heiligdom ontkomen aan het water” en “naar het heiligdom gedragen aan het water ontkomen”. Ze lijken me allebei niet helemaal correct. [Update: het artikel van Jo Steenstra is inmiddels aangepast.]

Het eerste deel van Hierophus (desgewenst Hierophys) is hieron “heiligdom, tempel, kerk”. Het tweede deel moet wel afkomstig zijn van het werkwoord phyō “geboren worden”. Dus “de in de kerk geborene”.

Pheugudros (of Pheugydros) is een samenstelling van pheugō “vluchten” en hydōr “water” en betekent dus zoiets als “de aan het water ontvluchte”.

De uitgang ou in Pheugudrou duidt de genitief (tweede naamval) aan. Het geheel moeten we volgens mij dus lezen als de in de kerk geboren (zoon) van de aan het water ontvluchte.

Jerophus Phugijdru en Jerophus Phygudron

Arend Jannes Zeevat was turfmaker van beroep. Niet iemand bij wie je kennis van het Grieks verwacht. Zou de naam zijn bedacht door de predikant? Arends zoon Wijtze kon in ieder geval geen Grieks. Hij vernoemde een zoon naar de al in 1839 overleden Hierophus Pheugudrou, maar verbasterde diens naam tot Jerophus Phugijdru.

In de Nederlandse Voornamenbank is weer een andere verbastering opgenomen: Jerophus Phygudron. De toelichting:

Deze namen zijn opgenomen wegens de merkwaardige oorsprong en niet omdat ze nog gedragen zouden worden. Het is een soort Gri., dat betekenen moet ‘in de kerk geboren, uit een vrouw die het water ontvluchtte’. […]

Hoe de Voornamenbank aan de variant Jerophus Phygudron komt, is me een raadsel. Waarschijnlijk van horen zeggen en niet uit een of andere akte. De verklaring klopt mijns inziens ook niet helemaal. De uitgang ou is mannelijk. “De aan het water ontvluchte” moet dus betrekking hebben op de vader en niet op de moeder.

De geboorteakte

In het jaar Een duizend acht honderd vijfentwintig, den twee en twintigsten der maand Maart des namiddags ten vier uren, is voor ons Grietman Officier van den Burgerlijken Stand der Grietenij Weststellingwerf, Provincie Vriesland, gecompareerd,

Arend Jannes Zeevat oud negen en dertig jaren, Turfmaker, woonachtig te Nijetrijne doch door den hogen watervloed zich ophoudende in de kerk te Munnekeburen, welk ons een kind van het mannelijk geslacht heeft voorgesteld den twee en twintigsten dezer maand des nachts ten twee uren onder den predikstoel in de kerk voornoemd uit hem Declarant en IJpkjen Wijtzes de Jong deszelfs huisvrouw geboren en aan het welk hij verklaard heeft de voornamen van Hierophus Pheugudrou te willen geven.

De gemelde verklaring en voorstelling is geschied in tegenwoordigheid van Pals Gerrits Jongschaap oud negen en dertig jaren, en Geert Freerks Koelma oud zes en twintig jaren Grietenij Boden, beiden woonachtig te Wolvega.

En hebben de vader en getuigen deze acte van geboorte na dat hun dezelve was voorgelezen, nevens ons ondertekend.

[w.g.]

 
 

Ook interessant

2 briljante reacties. Ik ben benieuwd naar de jouwe!

  1. Maarten van der Meer says

    16 maart 2011 at 13:41

    Na het ter perse gaan van dit bericht vond ik nog het volgende artikeltje uit De Nieuwe Taalgids (1926). En met Hiërophu phugidru hebben we wéér een nieuwe verbastering.

    Hoe twee vóórnamen ontstonden.

    ‘Soms zou alleen nasporing kunnen uitmaken of ’n naam vreemd is, of waaruit ’n stellig vreemde is ontstaan; ik weet b.v. niet, wat te denken van de voornamen van Jerophus Phugijdru (oorspr. geslachtsn.?) Zeevat’, schreef ik op bl. 16 van Het Oneigene, ’n Paar dagen nadat dit werkje in de N. Taalg. was aangekondigd, zag ik hoe onjuist het was, na of vóór masporing het toeval niet te noemen. Want ik stootte in Nieuw Theologisch Ts. 14,300 op het volgende, vermeld door prof. U.H. Meyboom. Bij de overstroming van Febr. 1825 beviel ’n vluchteling in der Herv. Kerk van Scherpenzeel in Weststellingwerf; toen M. er predikant was, zag hij, dat z’n voorganger van destijds in ’t doopboek had. geplaatst Hiërophu phugidru ‘in het heiligdom geboren, aan het water ontkomen’. De dubbele naam die ik uit het oosten van Groningen vermeld vond, moet, trots enkele wijzigingen in het schone Grieks, hiervan de voortzetter wezen.

    Groningen.

    W. de Vries.

    Beantwoorden
  2. Daphne says

    9 maart 2013 at 10:09

    Als ik dit blog en de pdf lees, dan heb ik enorme zin om me te verdiepen in genealogie. Enorm boeiend!

    Beantwoorden

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vernoeming.nl
Opt In Image
Gratis namenboek

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book Onontdekte voornamen: 1045 kindernamen die nóg niet populair zijn.

alexis-serena-williams

Alexis junior: Serena Williams’ dochter heeft dezelfde naam als haar vader

24 Comments

De zoon van prins Carl Philip van Zweden heet Gabriel Walther Carl

6 Comments

Foto: Kristopher Harris / CC BY 2.0

Queen B krijgt een Sir: zijn de namen van Beyoncés tweeling uitgelekt?

9 Comments

Populair

12 redenen om je kind meer dan één voornaam te geven (en 3 om dat niet te doen)

127 Comments

Daan en Anna zijn de populairste babynamen van 2016

102 Comments

Hunk, Q’ZHN, D’Artagnaniël en Knar: dit zijn de 276 opvallendste babynamen van 2016

79 Comments

Deze 57 bekende Nederlanders gaven hun kinderen vreemde voornamen

158 Comments

Vernoemen: hoe hoort dat eigenlijk?

202 Comments

Gezien bij

Jongensnamen

  • Naamzoeker
  • Top-1000
  • Op alfabet
  • Aantal letters

Jongensnamen

  • Amerikaans
  • Bijbels
  • Bijzonder
  • Chic
  • Dubbel
  • Engels
  • Frans
  • Fries
  • Genderneutraal
  • Hip

Jongensnamen

  • Iers
  • Kort en Hollands
  • Nederlands
  • Onontdekt
  • Ouderwets
  • Stoer
  • Uniek
  • Uniseks
  • Vlaams

Meisjesnamen

  • Naamzoeker
  • Top-1000
  • Op alfabet
  • Aantal letters

Meisjesnamen

  • Amerikaans
  • Bijzonder
  • Chic
  • Dubbel
  • Engels
  • Frans
  • Fries
  • Genderneutraal
  • Hip

Meisjesnamen

  • Iers
  • Kort en Hollands
  • Nederlands
  • Onontdekt
  • Ouderwets
  • Stoer
  • Uniek
  • Uniseks
  • Vlaams

Copyright © 2010-2017 Maarten van der Meer / Vernoeming.nl

We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van deze site, gaan we er vanuit dat je ermee instemt.Ok