Het Nieuws van den Dag voor Nederlandsch-Indië fulmineerde in 1934 tegen de “ongebreidelde vrijheid” in de voornaamgeving die Indië kende. De aanleiding was een vader die zijn dochter Uivertje wilde noemen – naar het vliegtuig de Uiver – maar de krant kende een nog veel krasser voorbeeld.
De Franse seriemoordenaar Henri Désiré Landru, de Blauwbaard van Parijs, naar wie een echtpaar in Batavia hun kind vernoemde
Nogmaals de Voornamen-kwestie. Kras Staaltje van Misplaatste Vrijheid.
Het geval van den Semarangschen vader, die uit geestdrift voor ons nationaal succes in den vlieg-wedstrijd van Londen naar Melbourne zijn pas-geboren dochter “Uivertje” wilde noemen, gaf ons jl. Maandag aanleiding om te wijzen op de ongebreidelde vrijheid, welke hier te lande bestaat in het geven van voornamen.
Sommigen zullen in de respectabele bedoelingen van den vader wellicht een verontschuldiging hebben gezien voor de keuze van zoo’n zonderlingen meisjes-naam, en daardoor de overtuiging hebben gemist, dat een al te groote vrijheid op dit gebied werkelijk tot zeer afkeurenswaardige consequenties kan leiden.
Thans zijn wij echter in staat, onze bewering met een oneindig veel krasser en absoluut authentiek voorbeeld te bewijzen:
Op een der Europeesche lagere scholen van Batavia werd onlangs een leerling ingeschreven, die volgens het geboorte-register van den Burgerlijken Stand moet luisteren naar de voornamen Landru en Raspoetin!
Met welk een lugubere fantasie moet een vader begiftigd zijn, die zijn kind zóó durft noemen! Hij moet bovendien gespeend zijn van elk glimpje innerlijke beschaving en den meest elementairen eerbied voor het wondere geheim der menschwording, om zoo maar eventjes de namen van twee wereld-beruchte misdadigers aan zijn kind te geven!
Uit dit voorbeeld blijkt naar onze meening afdoende, dat een verscherping van de bepalingen betreffende den Burgerlijken Stand, waarbij de fantasie van sommige “gelukkige” vaders binnen redelijke perken wordt gehouden, zeker niet als een aantasting van de persoonlijke vrijheid kan worden gevoeld.
Het Nieuws van den Dag voor Nederlandsch-Indië, 1 november 1934
Nederlands-Indië kende inderdaad geen enkele beperking wat voornamen betrof. De naamwet die tot 1970 in Nederland gold, stamde nog uit de tijd van Napoleon. In Indië is die wet echter nooit ingevoerd.
Jack says
Ik kan haast niet geloven dat dit echt is!
Maarten van der Meer says
@Christina: Ik vraag me inderdaad echt af hoe dit gegaan is. Had pa een borreltje te veel op om de geboorte te vieren toen hij die namen gaf?
@Jack en Olga Louise: De voornamen Landru en Raspoetin kwamen volgens de Nederlandse Voornamenbank inderdaad in 2010 allebei voor. Beide namen hebben “minder dan vijf” naamdragers, dus wellicht slechts een. Dat zal dus wel onze Bataviase Landru Raspoetin zijn, die inmiddels in de 80 moet zijn.
Wat is eigenlijk erger als voornaam? Landru Raspoetin of Anton Adolf Benito? Bij die laatste namen kun je in ieder geval nog zeggen dat je ouders je hebben vernoemd naar mensen in wie ze geloofden, van wie ze iets goeds verwachtten (hoe verwerpelijk we dat nu ook vinden). Van Landru Raspoetin kan ik op geen enkele wijze iets positiefs maken.
Maarten (via Facebook) says
“Met welk een lugubere fantasie moet een vader begiftigd zijn, die zijn kind zóó durft noemen! Hij moet bovendien gespeend zijn van elk glimpje innerlijke beschaving en den meest elementairen eerbied voor het wondere geheim der menschwording, om zoo maar eventjes de namen van twee wereld-beruchte misdadigers aan zijn kind te geven!”
Joan says
Rasputin was berucht. Ja, hij had een slechte invloed op de tsarina en had seks met adellijke dames, maar hij was geen moordenaar, hij is zelf op gruwelijke wijze vermoord. Die andere man kan best een gruwelijke moordenaar zijn geweest, maar Rasputin was geen moordenaar, dus dat was wel een erg tendentieus artikeltje toendertijd.
Maarten van der Meer says
Je hebt wel gelijk dat Raspoetin geen moordenaar was, maar hij heeft wel een buitengewoon slechte reputatie. Wie wil zijn kind naar Raspoetin vernoemen?
erik smit says
Leuk dat het verhaal van Uivertje blijft terugkomen. Mijn zoon heet Uiver – als tweede voornaam, dat wel. We kwamen op het idee toen we in een namenboekje bladerden en het verhaal over de weigering van Uivertje lazen…
Maarten van der Meer says
Ik vind het heel leuk dat jullie die naam hebben laten voortleven! Uiver(tje) is een bijzondere curiositeit uit de Nederlandse voornamengeschiedenis.
Jesse says
Maar dat veranderen zou geschiedvervalsing zijn.
Maarten van der Meer says
Dat zou inderdaad geschiedvervalsing zijn.
Ik heb een keer een paspoort onder ogen gehad van een man (Nederlander) die in 1944 in Theresienstadt is geboren. Ik kan me best voorstellen dat hij n.a.v. van de geboorteplaats in zijn paspoort af en toe vragen krijgt waar hij niet op zit te wachten. Wijzigen in de Tsjechische naam
Terezín zou hier misschien uitkomst bieden.
Jesse says
Uiver past prima in de reeks Mees en Merel, of, als je zoals ik eerder aan een antiek vliegtuig moet denken, Dakota.
Maarten van der Meer says
Toen ik in München studeerde zag ik daar nog wel eens reclameborden op straat waarin het “Wohnen in Dachau” werd aangeprezen. Vond ik altijd een beetje wrang, maar voor de Münchenaren is Dachau natuurlijk in de eerste plaats gewoon een voorstadje.