Nelson Mandela heette ‘onrustzaaier’

Nelson Rolihlahla Mandela, de vader van democratisch Zuid-Afrika, is gisteren op 95-jarige leeftijd overleden. Zijn voornaam Rolihlahla lijkt een typisch geval van nomen est omen, al geloofde Mandela daar volgens zijn autobiografie De lange weg naar de vrijheid zelf niet in:

Behalve het leven, een sterk gestel en een duurzame band met het Thembu-koningshuis was het enige dat mijn vader me bij de geboorte geschonken heeft een naam, Rolihlahla. In het Xhosa betekent Rolihlahla letterlijk ‘hij die de takken van de boom trekt’, maar populair gezegd is het eerder ‘onrustzaaier’. Ik geloof niet dat namen het lot bepalen of dat mijn vader op de een of andere manier mijn toekomst voorvoelde, maar later zouden vrienden en familieleden de vele stormen die ik zowel heb veroorzaakt als doorstaan schertsend aan mijn geboortenaam toeschrijven.

Foto: South Africa The Good News / CC BY 2.0

Rolihlahla (ongeveer uitgesproken als cholisása) kreeg op de basisschool van juffrouw Mdingane een nieuwe voornaam. Zwarten hadden doorgaans naast hun Afrikaanse naam ook een Engelse naam omdat blanken de ‘onbeschaafde’ Afrikaanse voornamen niet konden of wilden uitspreken. Mandela wist zelf niet waarom zijn lerares nu juist de naam Nelson koos. In zijn autobiografie speculeerde hij dat het iets te maken zou kunnen hebben met de Britse zeeheld Horatio Nelson (1758-1805).

De familienaam Mandela is oorspronkelijk een voornaam. Nelson Mandela’s opa, een zoon van koning Ngubengcuka van de Themba-stam, heette zo.

Mandela is bij de Zuid-Afrikanen algemeen bekend onder de liefkozende bijnaam Madiba. Dit is de naam van zijn clan, vernoemd naar een Thembu-opperhoofd uit de 18e eeuw. Het is bij de Xhosa een teken van groot respect iemand met zijn clannaam aan te spreken.