Jorge Bergoglio is paus Franciscus: die naam zagen we niet aankomen

De Argentijnse kardinaal Jorge Bergoglio is woensdag verkozen tot nieuwe paus. De naam die hij aanneemt is een verrassing: Franciscus. Hij is daarmee de eerste paus in meer dan duizend jaar die een ‘nieuwe’ naam draagt.

Paus Franciscus
Paus Franciscus

Vernoemd naar welke heilige?

De naam Franciscus verwijst volgens een woordvoerder van het Vaticaan naar de heilige Franciscus van Assisi (1181/1182-1226), die zich net als Bergoglio het lot van de armen aantrok en werd gekenmerkt door eenvoud en soberheid.

Het ligt echter voor de hand dat Bergoglio (ook) de heilige Franciscus Xaverius (1506-1552) in gedachten had. Hij was medeoprichter van de Jezuïetenorde en geldt als een van de grootste missionarissen die de kerk heeft gekend. De nieuwe paus sprak in zijn eerste toespraak ook over evangelisatie.

Update: Volgens de Washington Post heeft paus Franciscus inmiddels medegedeeld dat hij zichzelf uitsluitend heeft vernoemd naar Franciscus van Assisi.

Eerste nieuwe pausnaam in meer dan duizend jaar

Paus Benedictus XVI (2005-2013) baarde opzien door als eerste paus in meer dan zevenhonderd jaar vrijwillig af te treden. Over paus Franciscus zijn ook een paar bijzondere feiten te melden.

Hij is de eerste niet-Europese paus sinds de Syrische Gregorius III (731-741), de eerste jezuïtische paus en de eerste paus sinds Lando (913-914) met een naam die door geen enkele voorganger is gedragen. Johannes Paulus I (1978) was weliswaar ook de eerste van zijn naam, maar hij combineerde twee namen die al eerder waren gebruikt.

Giotto (1266–1337): Paus Innocentius III droomt dat Franciscus van Assisi de instortende kerk overeind houdt
Giotto (1266–1337): Paus Innocentius III droomt dat Franciscus van Assisi de instortende kerk overeind houdt

 ‘Fransman’

De naam Franciscus op zichzelf hebben we te danken aan Franciscus van Assisi. Hij heette eigenlijk Giovanni, maar zijn vader gaf hem na een reis naar Frankrijk de bijnaam Francesco oftewel ‘Fransman’. Franciscus is daar de Latijnse vertaling van.

De Nederlandse vorm van deze naam is Frans, maar het is bij ons gebruikelijk pausen bij hun Latijnse naam te noemen. In het Italiaans heet de nieuwe paus Francesco. De Fransen hebben het over François en voor Engelstaligen is het Francis. De Duitse media spreken van Franziskus, hoewel er enige discussie is of het niet gewoon Franz moet zijn.

Misschien moeten wij ook maar gewoon de benaming paus Frans invoeren. Als Bergoglio inderdaad soberheid en eenvoud voorstaat, is dat lange Latijnse Franciscus in het Nederlands nergens voor nodig.

Wat vind jij van de naam van de nieuwe paus? Laat een reactie achter!

🤞 Nieuwe blogs in je mail?

Volgen kan ook via Mastodon en RSS.