Hoe vaak zijn ze hier al niet voorbij gekomen? ‘Vieze’ Friese voornamen als Fokje, Befke en Tietje: ik blijf ze leuk vinden. Toch krijg ik als ik over deze namen schrijf altijd wel een paar boze reacties. Weet ik dan niet dat deze namen in Friesland doodgewoon zijn? Niks grappigs aan!
Foto: Wilma
Over humor valt niet te twisten, maar laat ik de feiten eens op een rijtje zetten. Waar komen deze namen vandaan en zijn ze in Friesland – anders dan in de rest van Nederland – inderdaad heel gewoon?
Fokje Modder
Om te beginnen Fokje, een naam die twee keer terugkwam in de jaarlijkse schaamnamenverkiezing van BNN. In 2009 won Fokje Modder de titel schaamnaam van het jaar en dit jaar behoorde Fokje Dokter tot de genomineerden.
De naam Fokje heeft niets met fokken of fuck te maken. Het is de vrouwelijke vorm van Fokke, dat weer een afkorting is van Germaanse namen als Folkert en Folkwin met het woordje folk ‘volk’ erin. Over Fokke gesproken: Sukke is geen bestaande voornaam.
Fokje was vroeger in Friesland niet zeldzaam. Tot in de jaren tachtig werden er elk jaar enkele tientallen Fokjes geboren. Tegenwoordig is een jeugdige Fokje een rariteit. De 22-jarige Fokje Dokter is er zo een, maar ze gebruikt haar officiële voornaam niet. In het dagelijks leven noemt ze zich Froukje.
Fokje Modder is een stuk ouder en schaamt zich helemaal niet voor haar naam. ‘Ik kan er wel moeilijk over doen, maar daar heb je alleen jezelf maar mee’, zei ze tegen het AD. ‘Als je in het Engels gaat denken dan is het inderdaad een rotnaam, maar zo denk ik niet.’
Befke Pijpers
Het kan altijd nog erger dan Fokje Modder: volgens verschillende websites zou er ergens in Nederland een Befke Pijpers rondlopen. Ik heb haar niet kunnen opsporen, maar de naam Befke komt inderdaad voor. Niet vaak overigens: er zijn momenteel maar elf Befkes en ik denk niet dat er snel een bij zal komen.
Befke is een vrouwelijke vorm van Bavo, dat misschien ‘kind’ betekent. De heilige Bavo, naar wie in Haarlem en Gent een kathedraal is vernoemd, was de vader van de heilige Adeltrud. Ook geen gelukkige naam…
Tietje Wittenberg
Tietje komt ongeveer even vaak voor als Fokje: er zijn er zo’n 1500. De naam is een vorm van Diede en heeft te maken met het Germaanse woord diet, dat net als folk ‘volk’ betekent. Grappig genoeg hebben Fokje en Tietje dus dezelfde betekenis.
De in Leeuwarden geboren Tietje Zandstra kreeg al in 1913 van de rechter toestemming haar voornaam te veranderen in Thea. Dat was in Amsterdam, waar die naam blijkbaar toen al voor problemen zorgde.
‘Wie vernoemt zijn dochter naar iemand die Tietje heet?’, vroeg Tietje ‘Titia’ Wittenberg zich in 2008 af in Vrij Nederland. ‘Ik heb het mijn ouders vaak verweten. Wisten zij dan niet wat tietje betekent in de volksmond? Nee, dat wisten zij inderdaad niet. Mijn oma was een Friezin en er waren meer Tietjes in die regio.’
Wat vind jij?
Fokje, Befke en Tietje: drie ooit onschuldige Friese namen die onder invloed van het Nederlands en het Engels een negatieve bijklank hebben gekregen en nu op uitsterven staan. Ik kan me voorstellen dat sommige Friezen dat zuur vinden.
Ken jij nog meer namen die vroeger heel gewoon waren maar nu echt niet meer kunnen? Laat een reactie achter!
Célestine Gebuijs says
Rimmert 🙂
Andreas Hillenga says
Ik vind bijna zonder al die meisjesnaam met -je vreselijk. Of het nou Fries is of niet. Alsof het een klein persoon betreft.
Martje says
Ik heb er geen moeite mee.
’t is maar net waar je mee opgegroeid bent denk ik.
Jordy Willekens says
Ik heb meer oog vooe die twee krankzinnig dure pantalons dan voor die naam. Heilige jezus.
Micha Amsterdammertje says
Verkocht in de peperstraat dan moet het ook de straatnaam wel eer aan doen en peperduur zijn natuurlijk.
Wilmah Bult says
Mijn zus haar tweede naam is Fokje en mijn pastoraal werkster heet Tietie
Sharon Kewaldar says
Tjibbe is een mooie naam.
Stella says
Daarvan zie je direct dat het een Friese naam zal zijn. Het roept ook geen vervelende associaties op als Befke en Tietje. Fokje vind ik minder belastend. Fok is ook een normaal woord, een fok is een bepaald type zeil. Rimke blijkt ook een sexwoord te kunnen zijn, maar élk woord kan zó gezegd worden, dat je meteen weet dat het naar sex verwijst.
Ik heb een Folkje gekend. We wisten allen dat het een Friese naam was en deden er niet raar over. Dat was trouwens voordat je alles naar sex verdraaien kon. Mensen waren toen blijkbaar fatsoenlijker.
Sharon Kewaldar says
Befje Moedema is ook een leuke.
Frieda Kok-krijt says
pittig geprijsde pantalon Tieteke 😉
Bert says
Een befje is een halssieraad, was ooit mode en wordt nu nog door de rechterlijke macht gedragen, als de drager er niets op gemorst heeft is er niets vies aan
Lorelei says
D’r is sowieso niks vies aan. Ook niet met de betekenissen die Maarten geeft. En zelfs niet als de namen wel met seks te maken hadden gehad. Seks is namelijk niet vies. En ik vind het schadelijk als dat wel gesuggereeerd wordt. Dat creëert een taboe.
René van Eunen says
Fokje / Fokjen / Fokkien komt ook voor in Overijssel. Dick is in Engelstalige landen nog steeds een roepnaam voor Richard.
Loe says
Ik heb iemand gekend in de regio Arnhem-Nijmegen die van zijn achternaam “Sukkel” heette. Ook geen fijne naam.