Jayden staat al jarenlang in de top 10 van populairste jongensnamen, maar slechts weinig mensen kennen de herkomst van deze naam. Jayden komt niet uit de Bijbel, zoals vaak wordt gedacht, maar uit Star Trek.
De Bijbel en Star Trek
Mensen die in Jayden een Bijbelse naam zien, wijzen op het Bijbelboek Nehemia, waarin een Jadon voorkomt. Hij was afkomstig uit Meronot en hielp mee met de opbouw van het verwoeste Jeruzalem. De Hebreeuwse naam Jadon, die vermoedelijk “dankbaar” of “hij zal oordelen” betekent, wordt in het Engels hetzelfde uitgesproken als Jayden.
De Bijbelse Jadon heeft echter niets te maken met de huidige populariteit van Jayden. De opkomst van deze naam is terug te voeren op de tv-serie Star Trek: The Next Generation. In een aflevering uit 1994 zwerft de androïde Data met geheugenverlies over de planeet Barkon IV. Hij vindt onderkomen in het ouderlijk huis van een meisje genaamd Gia, dat hem Jayden doopt omdat hij zich zijn naam niet kan herinneren.
Jaden Smith en Jayden James Federline
Jayden dook in 1994 voor het eerst op in de Amerikaanse namenstatistieken. Uit het niets kregen in dat jaar 159 zoontjes van Star Trek-kijkers deze voornaam, goed voor een 850e plaats in de top 1000 van populairste jongensnamen.
De echte doorbraak van Jayden kwam enkele jaren later onder invloed van twee celebrity’s. Acteur Will Smith werd in 1998 vader van een zoon Jaden, vernoemd naar zijn moeder Jada Pinket Smith. In 2006 – Jayden stond inmiddels op 49 in de top 1000 met 9610 geboortes – werd Jayden James Federline geboren, het zoontje van Britney Spears en Kevin Federline. Daarna ging het heel snel. De afgelopen drie jaar zijn er per jaar meer dan 16.000 Jaydens geboren, goed voor de vierde plaats in 2010 en 2011 en de zevende in 2012.
Jayden werd niet alleen populair door Will Smith en Britney Spears, maar vooral ook door de klank, die nieuw is, maar toch vertrouwd. De naam klinkt als een update van Jason (een echte jaren 70-naam die echter nog steeds redelijk vaak voorkomt) en als een kruising tussen Jay en Aiden.
Ouders die Jayden te populair vinden, kiezen massaal voor spellingsvarianten en rijmende namen. Onder de 250 populairste jongensnamen van 2012 vinden we behalve Jayden (16.013 geboortes) ook nog Aiden (14.779), Brayden (8451), Ayden (6181), Kayden (3825), Hayden (3507), Aidan (3189), Kaden (2920), Jaden (2801), Caden (2669), Cayden (2354) en Zayden (1548). Dat zijn in de top 250 alleen al 68.000 jongetjes per jaar met een naam die eindigt op de klank eden.
Djayden
De eerste Nederlandse Jayden is al geboren in 1973, maar tot 2000 bleef de naam een marginaal verschijnsel. Begin jaren 2000 begon de naam zonder duidelijke oorzaak aan te slaan. Het lijkt erop dat Jayden zich ‘mond tot mond’ heeft verspreid.
De geboorte van Jayden James Federline gaf de naam een duwtje in de rug: 313 geboortes in 2005, 446 in 2006 en 637 in 2007. Het hoogtepunt was 2009 met 811 jongetjes die Jayden als eerste voornaam kregen. Sindsdien gaat het bergafwaarts, maar Jayden blijft een toptiennaam.
Jayden lijkt slachtoffer te worden van zijn eigen succes en verliest terrein aan spellingvarianten als Djayden (57 geboortes in 2012), Jaiden (19), Jaden (10), Jaeden (6) en Djaden (2) en rijmnamen als Aiden (155), Ayden (76), Hayden (24), Kayden (21) en Eden (11). Op de onderstaande grafiek is mooi te zien dat Jayden minder populair wordt, terwijl het totale aantal namen dat eindigt op de klank [eden] stabiel blijft.
Ordinaire naam?
Als ik de diverse namenforums mag geloven, beschouwen heel veel mensen Jayden als een ordinaire voornaam. Dat geldt niet alleen voor Nederland (waar Amerikaanse voornamen al gauw het label “tokkie” krijgen), maar ook voor de VS zelf.
Op Behind The Name, waar mensen bij namen hun ongezouten mening kun achterlaten, vind je oordelen als “pathetically boring and trashy”, “trendy, vapid, infantile, meaningless”, “awful and so tacky” enzovoorts. Op het Nederlandse Zee Van Namen zijn de reacties niet veel beter: “ordinair en vaak terugkomend bij bepaalde types”, “hoort bij een kind in een trainingspak, met een matje en een oorbel in”.
Ordinair kun je misschien wat neutraler definiëren als: vooral populair bij mensen met een lagere sociaaleconomische achtergrond. Is Jayden echt typisch voor deze groep?
Je zou het kunnen nagaan door de populariteit van de naam per postcodegebied te vergelijken met het gemiddelde inkomen in dat gebied. Naamkundige Gerrit Bloothooft heeft op deze manier vastgesteld dat Amerikaanse, Spaanse en Italiaanse namen zoals Wesley, Kelly en Lorenzo typisch zijn voor “trendy mensen met een laag inkomen”. Gevoelsmatig past Jayden wel in deze categorie namen.
De New York Times concludeerde in 2008 dat Jayden in New York City vooral populair is onder etnische minderheden. Jayden stond bij zwarten en latino’s op één en bij de Aziaten op 14, maar bij de blanken slechts op een magere 60e plaats. Aangezien zwarten en latino’s gemiddeld een lager inkomen hebben dan blanken kun je hieruit waarschijnlijk wel concluderen dat Jayden in New York typisch is voor mensen met een lager inkomen.
Maakt dat uit? Dat moet iedereen voor zichzelf bepalen. Het ordinaire imago van Jayden zal sommige ouders afschrikken, maar uit de populariteitscijfers blijkt dat heel veel ouders zich er – terecht – niets van aantrekken.