Bestaan de bizarre namen in het werk van Bordewijk echt?

Whimpysinger – De Moraatz – Neutebeum – Nittikson – Surdie Finnis – Te Wigchel – Kiekertak – Taas Daamde. Het werk van F. Bordewijk (1884-1965) staat bekend om de zonderlinge achternamen van veel personages. Op school leerde ik dat deze namen echt bestaan en dat Bordewijk ze vond in het adresboek van Rotterdam. Maar klopt dat eigenlijk wel?

F. Bordewijk
F. Bordewijk

Ik heb de proef op de som genomen en ben van 33 achternamen uit de boeken Bint, Blokken en Karakter nagegaan of ze voorkomen in de Nederlandse Familienamenbank (1947 en 2007) en op de genealogische sites Genlias en Digitale Stamboom. Als een naam niet in een van deze databanken is te vinden, kun je aannemen dat hij in de negentiende en twintigste eeuw niet in Nederland voorkwam.

De onderzochte namen

Bint, Bolmikolke, De Gankelaar, De Marcas, De Moraatz, Dreverhaven, Fléau, Glüschaint, Heiligenleven, Katadreuffe, Keska, Kiekertak, Klotterbooke, Kret, Neutebeum, Nittikson, Peert, Punselie, Remigius, Rentenstein, Schattenkeinder, Steijd, Stroomkoning, Surdie Finnis, Taas Daamde, Talp, Tannenhof, Te George, Te Wigchel, Tekalopte, Ten Hompel, Van der Karbargenbok, Voorzanger, Whimpysinger, Ypsilinti

Het resultaat: De enige namen die in de Familienamenbank voorkomen zijn De Marcas, Kret, Punselie, Remigius en Voorzanger. Daarnaast vond ik in Genlias en de Digitale Stamboom nog: Bint, Peert en Ten Hompel.

25 van de 33 namen heb ik niet teruggevonden. Deze namen komen dus niet voor en daarmee is de mythe dat Bordewijk ze in het adresboek had gevonden wel ontzenuwd.

Hoe kwam hij dan aan zijn namen? De meeste lijken puur vanwege de klank te zijn gekozen. Andere zijn gekozen vanwege de betekenis (Fléau betekent “vlegel”) en weer andere zijn verbasteringen van bestaande namen. Zo komen Neutebeum en Te Wigchel niet voor, maar Neuteboom en Wigchel wel. Hetzelfde geldt voor Ypsilinti. Geen bestaande naam, maar Ypsilanti is een bekende Griekse adellijke familie.

Ten slotte de naam Klotterbooke. Deze kwam in Bordewijks tijd al lang niet meer voor, maar heeft wel bestaan. In de achttiende eeuw liep er in Nederland een zekere Kasper Klotterbooke rond. Deze naam is dus niet verzonnen, maar Bordewijk kan hem onmogelijk in een adres- of telefoonboek hebben gevonden.

🤞 Nieuwe blogs in je mail?

Volgen kan ook via Mastodon en RSS.