Lezer Willem Kossen stuurde mij een overzicht van het gezin van zijn voorouders Pieter Klaasz Kossen en Sijtje Nobel met de vraag: wat is er met de namen van hun kinderen aan de hand?
Laten we eerst de namen eens bekijken. Wat valt je op aan het volgende rijtje?
- Klaas Kossen, geboren Wieringerwaard 9 maart 1834
- Aldert Nobel Kossen, geboren Zijpe 28 april 1835
- Martje Kossen, geboren Zijpe 17 april 1837
- Arie Kossen, geboren Zijpe 9 mei 1839
- Elisabeth Kossen, geboren Zijpe 2 september 1841
- Elisabeth Kossen, geboren Zijpe 12 oktober 1842
- Pieter Kossen, geboren Zijpe 12 oktober 1842
- Sijtje Kossen, geboren Zijpe 25 februari 1845
- Marianna Kossen, geboren Zijpe 2 maart 1847
- Jerenome Kossen, geboren Zijpe 24 september 1849
- Victoria Kossen, geboren Zijpe 24 maart 1851
- Vitus Valerius Kossen, geboren Zijpe 12 februari 1853
- Dionitius Dominicus Kossen, geboren Schagen 17 mei 1855
- Gottlieb Emmanuel Kossen, geboren Schagen 1 oktober 1862
Traditiebreuk
De eerste negen kinderen zijn keurig volgens de traditie vernoemd. Klaas en Aldert Nobel naar de opa’s, Martje en beide Elisabeths naar de oma’s, Arie naar een oom, Pieter naar zijn vader en Sijtje naar een tante.
Het tiende kind krijgt echter de naam Marianna, die tot dan toe in de familie niet voorkwam en in Nederland ook bepaald niet gangbaar was. Dat geldt eveneens voor de namen van de volgende kinderen, Jerenome, Victoria, Vitus Valerius, Dionitius Dominicus en Gottlieb Emmanuel.
Katholiek, luthers, gewoon leuk?
Hielden Pieter en Sijtje op met vernoemen omdat de familieleden op waren? Nee, volgens dit overzicht waren er nog wel wat ooms en tantes over. Wat was dan de reden voor deze breuk in de naamgeving?
De nieuwe namen doen nogal katholiek aan, al waren het ook voor katholieken geen voor de hand liggende keuzen. Hebben Pieter en Sijtje, van huis uit hervormd, zich wellicht tot het katholicisme bekeerd en hebben ze sindsdien strikt de heiligenkalender gevolgd?
Een aanwijzing voor dat laatste heb ik niet gevonden. Jerenome is, wanneer we zijn buitengewoon zeldzame naam als een variant van Hiëronymus beschouwen, een paar dagen voor zijn “naamdag” (30 september) geboren, maar voor de andere kinderen geldt dat niet en ik kan de namen ook niet direct aan bepaalde heiligen koppelen.
Het jongste kind Gottlieb Emmanuel heeft bovendien helemaal geen katholieke naam, maar een typisch lutherse. De katholieke hypothese is dus niet erg waarschijnlijk.
Misschien moeten we er niet te veel achter zoeken en kozen Pieter en Sijtje, nadat de belangrijkste familieleden waren vernoemd, gewoon namen die ze leuk vonden. De vraag blijft dan waar ze hun inspiratie vandaan haalden. Ik weet het niet. Heeft iemand een idee?
