Bernhard Lucas Emmanuel noemden prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven hun op 25 december 1969 geboren tweede zoon. Natuurlijk schoot de naam sommigen in het verkeerde keelgat.
Prins Bernhard junior, zijn vrouw Annette Sekrève en hun kinderen Isabella, Samuel en Benjamin in 2008 (RVD)
Allereerst iets over de herkomst van Bernhards drie voornamen:
De roepnaam van de jonge prins is Bernhard. Hij is vernoemd naar zijn grootvader, die ook peet zal zijn. Zijn andere peet is de koninklijke luchtmacht, waaraan mr. Van Vollenhoven, zoals hij na afloop van de plechtigheid vertelde, zeer goede herinneringen heeft. De namen Lucas en Emmanuel zijn gekozen, omdat het prinsje op Eerste Kerstdag is geboren en Lucas betekent ook “licht”, terwijl de betekenis van de naam Emmanuel is “God is met ons”.
– Limburgsch Dagblad, 2 januari 1970
Dat Lucas “licht” zou betekenen, is overigens twijfelachtig. Men gaat er tegenwoordig meestal van uit dat het een verkorting is van Lucanus, “afkomstig uit Lucanië”.
Maar dat was niet waar ds. F. Mallan uit Gouda in 1970 over viel. Hij liet in het blad De Wachter Sions weten dat Bernhards derde voornaam, Emmanuel, in de gereformeerde kerk niet als doopnaam zou worden geaccepteerd.
Emmanuel betekent, zoals Pieter van Vollenhoven terecht opmerkte, “God is met ons” en daar zat hem het probleem. De synodes van Dordrecht (1578) en Middelburg (1581) bepaalden immers dat kinderen niet gedoopt mochten worden met “namen die of God, of Christus eigen zijn, als daar zijn Emmanuel, Salvator etc.” (Nieuwe Leidsche Courant, 21 maart 1970).
Dominee Mallans vrees dat de naam Emmanuel na de geboorte van Bernhard junior opeens populair zou worden is overigens niet bewaarheid. In de onderstaande grafiek van de Nederlandse Voornamenbank is te zien dat Emmanuel en varianten van deze naam in 1970 en 1971 wel even iets populairder waren, maar de naam is nooit echt aangeslagen.
Populariteit van Emmanuel (en varianten) als eerste naam voor mannen tussen 1880 en 2011
Maarten van der Meer zegt
Theodorus, Lisa, John en Christiaan:
Jullie snijden een zeer interessante kwestie aan, want er zijn legio namen met een verwijzing naar God erin, waaronder inderdaad zeer veel voorkomende zoals Theodorus (“geschenk van God”), Elisabeth (“God heeft gezworen”), Johannes (“Jahweh is genadig”), Michaël (“wie is als God?”) enz. enz.
Ik vond een artikel van K. de Gier, gereformeerd predikant en docent kerkrecht, waarin het volgende staat:
De vraag is hoe streng je dit moet interpreteren. Gaat het echt om alle namen die verwijzen naar God of Christus? Dan is er wel heel veel verboden en zou zelfs een naam als Jan in de ban moeten. (Calvijn heette nota bene Johannes, al kon hij daar ook niets aan doen.)
Of gaat het om namen die diréct op God of Christus betrekking hebben? Immanuel is een naam die aan Jezus zelf is gegeven, Salvator betekent “Verlosser”. Baptista (“de Doper”) was de bijnaam van Johannes de Doper en verwijst dus ook specifiek naar hém. Ik denk dat dat het is. Emanuel, Jan-Baptist en Jezus mogen dus niet, maar Theodorus, Johannes, Elisabeth en Christiaan (“de christen”) wel.
Jesse zegt
De Wachter Sions is het blad van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, dat is een klein kerkgenootschap in de reformatorische hoek.
Prins Bernhard jr. is gedoopt in de Dom van Utrecht en daar mocht de naam Emmanuel blijkbaar wel.
In het Nationaal Archief is een foto van de doopakte van prins Bernhard jr., zie: http://www.gahetna.nl/collectie/afbeeldingen/fotocollectie/zoeken/weergave/detail/q/id/afb26c92-d0b4-102d-bcf8-003048976d84
—
De
Heilige Doop
van
Zijne Hoogheid
Prins Bernhard Lucas
Emmanuel
van Oranje-Nassau, Van Vollenhoven
geboren op vijfentwintig december negen tien honderdnegen
enzestig te Nijmegen, werd bediend door
Ds. H.J. Kater,
Hervormd Predikant te Amsterdam, in een kerkdienst
welke mede geleid werd door
Prof. Dr. H. Berkhof,
Hoogleraar te Leiden, op eenentwintig februari negentien
honderd zeventig in de
Domkerk te Utrecht
Namens de Centrale Kerkenraad van de
Hervormde Gemeente Utrecht
predikant, predikant,
(handtekening ) (handtekening)
ouderling, diaken,
(handtekening) (handtekening)
De Doopgetuigen,
(diverse handtekeningen)