De bladeren van de wollige sneeuwbal (Viburnum lantana) zijn volgens de  FLORON Verspreidingsatlas Vaatplanten ‘aan de onderkant lichtgroen en witwollig’.

Is dat zo?

Manfred A. Fischer beschrijft in een zeer interessant artikel over Duitse plantennamen het verschijnsel dat botanische beschrijvingen worden beïnvloed door de naam van de betreffende soort, ook als de naam verwijst naar een eigenschap die de soort helemaal niet bezit.

Dit is daar een mooi voorbeeld van. Fischer, die in hetzelfde artikel de ontoepasselijkheid van de Duitse naam Wolliger Schneeball bespreekt, stelt expliciet dat de wollige sneeuwbal ‘in keiner Weise wollig’ is (wel viltig). In de Flora Gallica, de Nouvelle flore de la Belgique etc., de New Flora of the British Isles en de Rothmaler Exkursionsflora von Deutschland wordt ook niets over wolligheid vermeld. De Nederlandse naam en de beschrijving kloppen dus niet.

Erger nog: De Nederlandse naam en de beschrijving zijn gebaseerd op een verkeerde vertaling van de Latijnse soortnaam. Want die betekent helemaal niet ‘wollig’.

Lantana is volgens Helmut Genaust (Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen, derde editie 1998) een oude Noord-Italiaanse benaming voor deze soort die samenhangt met een Oud-Indisch woord voor ‘slingerplant’. De naam zou dus verwijzen naar de buigzame takken.

Waar komt dat ‘wollig’ dan vandaan? Het Latijnse woord voor ‘wollig’ is… lanata. Kennelijk heeft men de soortnaam lantana simpelweg verkeerd gelezen. Onaannemelijk? Zoek Viburnum lanata maar eens op in Google Books en Google Scholar.

Fischer suggereerde Filz-Schneeball (‘viltige sneeuwbal’) als meer toepasselijke vervanging voor Wolliger Schneeball, maar voegde daar meteen aan toe dat hij niet verwachtte dat het algemeen ingeburgerde Wolliger Schneeball ooit voor die nieuwe naam zou wijken. Ook in het Nederlands lijkt het me niet haalbaar de naam wollige sneeuwbal te vervangen. Dat is ook geen ramp – als we hem maar niet letterlijk nemen.